آیا تا به حال به این فکر کردهاید که لباس پرنسسهای دیزنی چقدر شبیه به واقعیت پوشش مردم در بازه زمانی خود است؟ در پایان این مقاله جواب این سوال را خواهید گرفت!
تاریخدان April Calahan اینگونه به بررسی دو لباس مختلف پرنسس محبوب از انیمیشن “دیو و دلبر”، Bell، میپردازد:
قبل از هرچیز لازم است بازه زمانی و جغرافیاییای را که این انیمیشن سعی به نشاندادن آن دارد، در نظر بگیریم. بهدلیل وجود حکومت اشرافی (aristocracy) در این انیمیشن، زمان آن به دوران قبل از انقلاب قرن 18 فرانسه برمیگردد.
با لباس مشهور زرد بل این انیمیشن شروع میکنیم:
با اولین نگاه به این لباس بهسرعت یک اشتباه به چشم میخورد. در قرن 18 در فرانسه، چنین رنگ زرد قوی و براقی در لباسها غیرممکن بوده است. قبل از بهوجودآمدن رنگهای مصنوعی در سال 1856، تمام رنگها از گیاهان، مواد معدنی و حیوانات به دست میآمدهاند. رنگ زرد در آن دوران بیشتر نزدیک به زردی رنگپریده و یا زرد خردلیای تیره با تهرنگ قهوهای بوده است.
مورد دوم، شکل یا همان سیلوئت این لباس است. با نگاهکردن به استایل یکی از بهترین مثالها برای این دوره، ماری آنتوانت، متوجه میشویم که حجم دامن مستقیم از ناحیه باسن شروع میشده است،در صورتی که دامن بل زنگوله شکل است که بیشتر از قرن 18 ،یادآور سیلوعت و لباس های قرن 19 است.
اگر بخواهیم این لباس بل را مناسب با قرن 18 بکشیم، باید این مراحل را طی کنیم:
طی قرن 18، اولین لایه زیرپوش برای هم زنان و هم مردان لباسخوابی به نام “شمیس” (chemise) از جنس کتان و یا پنبه بود.
برای بیشتر از 400 سال اولین لایه پوشش زنان یک شمیس و روی آن شکمبند بود. این شکمبندها ظاهری مخروطی را به اندام میدادند.
برای ایجادکردن حجم دامن، زنان ساختهای سبد مانندی را میپوشیدند که دورتادور کمر آنها بسته میشد. پنیهها اکثر اوقات از چوب، سیم و یا نیشکر ساخته میشدند. در این دوره هرچقدر پنیه شما پهنتر و عریضتر باشد، نشانه بالاتر بودن طبقه اجتماعی شماست! بعضی از این دامنها آنقدر عریض بودند که فرد مجبور به چرخیدن و از کنار وارد جایی شدن بود. در تصاویر زیر پنیه و همچنین ترکیبی از پنیه و شکمبند را میبینید:
پتی کتها که روی پنیه پوشیده میشدند، نوعی زیرپوش زنانه شبیه دامن بودند که باز هم برای ایجاد حجم استفاده میشدند. گاهی پانزده لایه یا حتی بیشتر روی پنیه پوشیده میشد که وزن آنها حدودا به 10 کیلوگرم میرسید.
این لایه شباهت زیادی به لباس مهمانیهایی که امروزه میپوشیم ندارد، چون خود بهتنهایی از لایههای جداگانه تشکیل میشود و جلوی آن بسته نمیشد. میتوان گفت این لباسها بیشتر به کتهای بلند شباهت دارند تا لباسهای شب امروزی.
این لایه روی قسمت بالایی لباس نصب میشد. استومکر افراد سلطنتی یکی از پرکارترین و مجلل ترین قسمتهای لباس بود و با جواهر، سنگهای قیمتی و گلدوزیهای ظریف تزئین میشد. این استومکرها یا به لباس سنجاق و یا دوخته میشدند! بله، زنان قرن 18 هر روز قسمتهایی از لباسهایشان در حالی که آن را به تن داشتند، دوخته میشد!
زمان آن رسیده است که به مدل موی بل نگاهی بیندازیم:
موهای بل یک جز بسیار مهم مدل موی آن قرن را کم دارد، pouf! این مدل مو که در زمان خود بسیار ترندی بود با کمک پوستیژ که زیر آن یک سازه چوبی قرار میگیرد، درست میشود که موی فرد دور این پوستیژ عظیم پیچیده شده و با گل و… تزئین میشود. طول این نوع مدل موها به 91 سانتیمتر میرسیدند!
نکته قابل توجه دیگر دستکش های بل هستند! در این قرن دستکش ها آیتم های مهمی در استایل یک خانم نبودهاند و به جای آنها بادبزن ترجیح داده میشده است. زنان در این زمان از بادبزنها برای ارتباط برقرارکردن با مردان استفاده میکردند، حتی یک حرکت ساده بادبزن میتوانست بهمعنای بله و یا خیر باشد!
حالا نوبت به بررسی لباس ساده و روزانه آبی بل رسیده است. همانطور که خود بل در این انیمیشن میگوید: “there must be more than this provinvial life!”، او در شهری با مردم کوته فکر زندگی میکرد. آیا لباس آبی او مناسب قرن 18 است؟
دو ایرادی که میتوان به لباسی که بل در شهر پوشیده است گرفت، نپوشیدن جوراب ساق بلند و کلاه است! بدون توجه به طبقه اجتماعی، در قرن 18، تمام زنان جوراب های ساق بلند میپوشیدند. این ساق ها تا روی ران ادامه پیدا میکردند و برای اینکه سرجایشان بمانند، درست در بالای زانو با یک روبان بسته میشدند.
پیش بندی که بل روی لباس خود دارد، کاملا انتخاب مناسبی برای پوشش این دوره بوده است. در قرن 18 لباس و به طور کل پارچه بسیار گران بوده است و مردم بهخصوص زنان کارگر برای حفظ کردن لباس هایشان از خراب شدن، روی لباسهای خود پیشبند میبستند.
تمام زنان در قرن 18 از زیورآلات برای پوشاندن سر خود، و انواع کلاه با لبه و بی لبه استفاده استفاده میکردند. نشان دادن مو در فضاهای عمومی به هیچ وجه نشانه خوبی نبود.
انیماتورهای دیزنی سعی کردهاند با رفرنسهای کوچکی، تاریخ را در این ورژن رمانتیزه شده و رویایی قرن 18 جای بدهند که باید گفت در این کار چندان موفق نبودهاند و بسیار از واقعیت دور شدهاند؛ اما سوال اصلی این است که با نشان دادن حقایق و سختیهای قرن 18 آیا این انیمیشن میتوانست به پرطرفداری ورژن رومانتیزه شدهاش باشد؟!