استایل بیتنیک که یکی از سبکهای کژوال در دنیای مد محسوب میشود، تحت تاثیر خردهفرهنگی به همین نام در سالهای پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت. آنچه امروزه به عنوان استایل بیتنیک مدرن میبینیم حاصل تغییرات نسل بیت، تحتتاثیر شرایط متفاوت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع گوناگون است. البته فراموش نکنید تحولات سبکها در گذر زمان و با ترکیب و همپوشانی سبکهای دیگر در استایلهای مدرن، گاهی باعث میشود به راحتی نتوان مبدا استایلی را تشخیص داد. در این مطلب از مجله مدوپیا به بررسی استایل کمتر شناخته شده بیتنیک خواهیم پرداخت.
زمان اوج رواج جنبش بیت از ابتدای دهه 1950 تا اواسط دهه 1960 میلادی بود. اساس شکلگیری این جنبش مخالفت گروهی از هنرمندان، نویسندگان و روزنامهنگاران آمریکایی با مادهگرایی در سالهای پس از جنگ بود. اغلب طرفدران این جنبش شخصیتهای ادبی و هنری بودند که علیه فرهنگ حاکم بر جامعه معترض بودند و سعی داشتند عقایدشان را در قلم و گفتارشان جاری کنند و این اعتراض را به صورت عمومی مطرح کنند. یکی از معروفترین نویسندگان این سبک جک کرواک است که او همان شخصی بود که برای اولین بار از اصطلاح نسل بیت در سال 1948 استفاده کرد. پس از او روزنامهنگاری به نام هرب کین اصطلاح بیتنیک را در سال 1957 برای این خردهفرهنگ بکار برد. بیت نیک بیش از هر چیز یک جریان رسانهای ضد مادهگرایی بود که پیوند عمیقی با ادبیات و موسیقی داشت و از این رسانهها برای بیان عقاید خود استفاده مینمود اما کمکم تاثیراتش در دیگر هنرهای تجسمی، سبک زندگی مردم و مد پدیدار شد.
نسل بیت با سنتها میانهای نداشت و به اتفاقات سیاسی توجهی نشان نمیداد. همچنین حریم شخصی برای بیتنیکها از هر چیزی مهمتر بود. بیتها اهل سیر و سلوک بودند و سبک موسیقی محبوبشان موسیقی جاز بود. کتاب، داستان و مطالعه بخش مهمی از زندگی این نسل را دربرمیگرفت و در هنرهای تصویری، کارتون و کاریکاتور را ترجیح میدادند. زیرا در این زمان مادهگرایی بین مردم جامعه به اوج رسیده بود و بیشتر از هر چیز ظواهر برایشان اولویت داشت. بنابراین هنرمندان کارتونیست بیت در اعتراض به این جریان، کاریکاتورهایی از زندگی مردم در دهههای 1950 و 1960 را به تصویر میکشیدند. همین جریان در مورد سبک زندگی و استایل لباس پوشیدن بیتها هم وجود داشت. درست زمانی که اغلب مردم با استفاده از تجملات رنگارنگ بیشتر به ظاهر استایل خود توجه میکردند، بیتها با چند تکه لباس مشکی کژوال و ساده ضد مد بودن خود را نشان میدادند.
اولین ویژگی استایل بیتنیک راحتی و ژولیدگی است. بطور کلی عناصر این استایل، ترکیبی است از تکههای مشکی و کژوال که درعین سادگی بسیار خوشترکیب و زیبا کنار هم قرار گرفتهاند. در این سبک سیلوئت، لباسها ساده و بدون تاکید بر جنسیت است.
گاهی تمام تکههای استایل بیتنیک مشکی هستند و به همین خاطر برخی آن را با استایل راک کلاسیک یا استایل مینیمال اشتباه میگیرند. بعضی اوقات هم یک تکه سفید، خاکستری یا دیگر رنگهای خنثی در میان این ترکیب مشکی گنجانده میشود. از محبوبترین آیتمها در استایل بیت میتوان به بلوزهای کشباف یقهاسکی یا تیشرتهای یقه قایقی آستین بلند اشاره کرد. جوراب شلواری، شلوارهای استرچ یا کشباف، جینهای کلاسیک راسته در دو رنگ آبی و مشکی و دامن راستهی کوتاه تکههای دیگری هستند که در ترکیب این استایل زیاد دیده میشود. معمولا بیتها کفشهای راحتی و در بیشتر مواقع کفش تخت میپوشند. کفش باله یکی از آیتمهای محبوب برای خانمها در استایل بیت است و دختران بیتنیک به ندرت با کفش پاشنه بلند دیده میشوند.
در استایل بیت همچون سبک مینیمال، شلوغی طرح و نقش لباس چندان جایی ندارد. اغلب لباسهای بیتها ساده و بدون نقش و نگار هستند و اگر قرار باشد لباس طرحداری بپوشند سراغ طرحهای ساده، کلاسیک و با ترکیب رنگی محدود سیاه و سفید میروند. تیشرت راهراه سفید و مشکی یکی از تکههای رایج در ترکیب استایل بیتنیک است.
همانطور که گفتیم سادگی در این استایل عنصر قابل توجهی است و به ندرت در ترکیب این استایل زرق و برق و عناصر اضافی و تزئینات دیده میشود. در استایل بیت اکسسوریها نقش مهمی دارند اما باز هم به این معنا نیست که زیورآلات زیادی استفاده میکنند یا در این قسمت از استایلشان به سراغ آیتمهای براق و لوکس میروند. مثلا کلاه یکی از اکسسوریهای محبوب بیتهاست؛ مانند کلاههای beret یا newsboy و دیگر کلاههایی که تم هنری به استایل میبخشند. عینک دیگر اکسسوری پرطرفدار در استایل بیت نیک است. عینکهای فریم کائوچویی مشکی با شیشه بیرنگ یا عینکهای آفتابی با فریمهای گرد، گربهای و معمولا بزرگتر از حد معمول، در استایل بیت بسیار زیاد استفاده میشوند.
جواهرات در استایل بیت نقش پر رنگی ندارند و معمولا زیورآلاتی از مدلهای ساده و ظریف انتخاب میکنند. مثلا ممکن است بیتها یک جفت گوشواره ظریف و مینیمال فلزی و مات یا یک گردنبند کوچک و نمادین که حتی گاهی از فلزات گرانبها هم نیست، بیاویزند. جالب است بدانید از آنجایی که بیتها از دوستداران واقعی ادبیات هستند، گاهی یک یا چند کتاب، اکسسوری اصلی استایل آنها میشود و جای کیف را برایشان پر میکند. علاوه بر کتاب، سیگار یا پیپ هم ممکن است به عنوان اکسسوری در ترکیب این استایل استفاده شود.
آرایش مو و صورت بیتها برخلاف اغلب استایلهای دنیای مد به هیچ عنوان آوانگارد نیست و با اینکه ترندهای عجیب آرایش مو و صورت در دهه 1960 بسیار رواج پیدا کرده بود، بیتها از ابتدا ظاهر ساده و طبیعی خود را حفظ کردند. اگر موهایشان صاف یا فر بود به همان حالت طبیعی آنها را نگه میداشتند و روی شانه رها میکردند. رنگ موها اغلب طبیعی بود. بسیاری از دختران بیت موی کوتاه پسرانه را ترجیح میدادند و همچنین به مدل موی چتری هم علاقه داشتند. در مورد آرایش صورت هم رنگ طبیعی پوست به همراه خط چشمی ساده و رژلبهای مات و همرنگ پوست، محبوب بیتها بوده است. مو و ریش مردان بیت هم ساده است البته برخی نسلهای اولیه بیت ریش بزی یا پرفسوری را انتخاب میکردند و گاهی موهایشان را بلند میکردند.
از معروفترین استایل آیکونهای بیتنیک میتوانیم به آدری هپبورن، بریجیت باردو، جین سبرگ، ادی سدویک، باب دیلن و اندی وارهول اشاره کنیم که قطعا در محبوبیت این استایل نقش بسیار پر رنگی داشتهاند.