بررسی تحولات مد دهه 1970
مد دهه 1970 بیشتر از اینکه درباره طراحان مطرح مد و اوت‌کوتور باشد، درباره هویت اجتماعی مد است. مد این دهه را خرده‌فرهنگ‌های کوچک و بزرگی تشکیل می‌دهند که ریشه آنها از دهه پیش محکم شده بود. در این مطلب از مدوپیا به بررسی تغییرات مد دهه 1970 خواهیم پرداخت.
مد و ذائقه جامعه
در بررسی دهه‌های گذشته اشاره کردیم که تا دهه 1950 استایل، هویت مشخصی نداشت و قوانین ثابتی به کار طراحان و سبک لباس پوشیدن مردم جهت می‌داد. در دهه شصت به‌مرور خرده‌فرهنگ‌ها شکل گرفتند. بنابراین هر کس با توجه به عقاید، شخصیت و گرایش‌هایی که داشت به یکی از آن خرده‌فرهنگ‌ها علاقه‌مند می‌شد و سبک زندگی و لباس پوشیدنش تحت‌تاثیر ویژگی‌های خاص آن خرده‌فرهنگ قرار می‌گرفت.
مد دهه 1970 به‌سبب تنوع سبک‌ها برای انواع سلایق مناسب بود اما قطعا استایل کژوال پیروز میدان مد این دهه بود. رویکرد جدیدی که شاید شروع آن به یک دهه قبل برمی‌گشت اما اوج شکوفایی آن در دهه هفتاد بود. در این دهه بسیار عادی بود که آدم‌ها با لباس‌های راحتی که قبلا فقط در خانه می‌پوشیدند به خیابان بروند، خرید کنند یا در کافه‌ای بنشینند و قهوه بنوشند.
اوایل دهه 70 تاثیر خرده‌فرهنگ‌ها بر استایل مردم آنقدر گسترده شد که مجله ووگ در مطلبی نوشت: “در بازی مد هیچ قانونی وجود ندارد.” همین جمله کوتاه نشان می‌داد که مدگراها هم به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توان قوانین ثابتی را در مد به همه مردم توصیه کرد.
تغییر رویه بازار پوشاک
پیشرفت تکنولوژی و تولید گسترده پارچه‌های مصنوعی باعث شد قیمت لباس‌ها کاهش پیدا کند. بنابراین افرادی که به تولید انبوه پوشاک می‌پرداختند، می‌توانستند با هزینه کمتر، راندمان کاری بالاتر و استانداردهای حرفه‌ای لباس بیشتری تولید کنند.
گروهی از طراحان در برابر این تغییر بازار پوشاک مقاومت کردند و همچنان روش‌های سنتی و پارچه‌های گران‌قیمت را ترجیح می‌دادند. اما گروه دیگری با این تغییرات همراه شدند و حتی سعی کردند که زیبایی‌شناسی طراحی‌هایشان را بر اساس این تحولات و با توجه به ذائقه خرده‌فرهنگ‌ها تغییر دهند.
دهه هفتاد و خرده‌فرهنگ‌ها
مد دهه 1970 آینه تمام‌نمای سلیقه مردم بود؛ در واقع این، فرهنگ و جامعه بودند که با علاقه به سبکی خاص به بازار پوشاک هم جهت می‌دادند. تنوع و تعدد خرده‌فرهنگ‌ها آنقدر زیاد بود که عجیب‌ترین سلایق را هم پوشش می‌دادند؛ سبک‌هایی همچون هیپی، کابوی، پانک، دیسکو استایل و بسیاری دیگر که به لباس پوشیدن افراد سمت و سو می‌بخشیدند.
استایل هیپی
استایل هیپی که در دهه 1960 ریشه داشت، در دهه 70 ذائقه جدیدتری پیدا کرد. این استایل بر اساس قومیت‌ها و نژادهای مختلف دچار تغییراتی شد، مثلا لباس‌های گل‌دوزی‌شده مجارستانی، پانچو‌های مکزیکی، استایل کابوی، پترن‌های هندی و نقش سمبل‌های بومیان آمریکا ویژگی‌های جدیدی بودند که رنگ‌ورویی تازه به استایل هیپی بخشیدند.
بقیه ویژگی‌های هیپی ثابت بودند. مثلا رنگ‌های روشن، ملایم و طبیعی، اکسسوری‌های دستساز از چوب، پر یا صدف و بدون جنسیت بودن لباس‌ها و اکسسوری‌های هیپی بین زنان و مردان مانند قبل بود.
استایل گلمور
در مقابل استایل بی‌تکلف و آزاد هیپی گروهی از جامعه به ترندهای کلاسیک دهه‌های 40 و 50 علاقه‌مند بودند و استایل گلمور را ترجیح می‌دادند. لباس‌های پرزرق‌وبرق اندامی می‌پوشیدند و اغلب لباس‌هایشان سیلوئت‌های A لاین دهه 1940 را داشت. آنها از رنگ‌های پاستلی از جمله بنفش، هلویی، صورتی، زرد، سفید، سبز پسته‌ای و آبی در ترکیب استایل خود استفاده می‌کردند.
اکسسوری و جواهرات زیاد استفاده می‌کردند؛ مثلا زیورآلات طلا، مرواریدی، آویزهای پر، کلاه کلاش، توربان و کفش کلاگز (نوعی کفش چوبی).
استایل دیسکو در مد دهه 1970
یکی دیگر از استایل‌های محبوب این دهه دیسکو استایل است که اواسط و اواخر دهه هفتاد رواج داشته است. لباس‌های دیسکو استایل براق، باز، نمایشی، فانتزی و تا حدی تحت‌تاثیر لباس‌های اوایل دهه شصت بود. پارچه‌هایی مثل ورنی، لمه و پارچه‌های پولک‌دوزی‌شده در ترکیب این استایل بسیار دیده می‌شد.
استایل ریلکس
استایل ریلکس سبک دیگری بود که به‌خاطر راحتی محبوبیت یافته بود. هر لباسی که راحت، گشاد و بگی بود، در ترکیب این استایل جای می‌گرفت. در مقابل استایل ریلکس سبکی از لباس‌پوشیدن باب شد که به هیچ وجه ریلکس نبود. طرفداران این سبک لباس‌هایی می‌پوشیدند که در سرشانه پهن بود و در کمر و پایین تنه تنگ و چسبان که همین ترکیب باعث شد سیلوئت مثلث قاعده بالا رواج پیدا کند.
مهم‌ترین ویژگی‌های مد دهه 1970
دهه 70 بیشتر از هر چیزی با رنگ‌های روشن پاستلی و زرق‌وبرق شناخته می‌شود. البته علاوه بر رنگ‌های پاستلی، رنگ‌هایی مثل برنزی، خاکستری، سفید، سیاه، نارنجی، انواع قهوه‌ای، مسی و زنگاری هم رایج بوده است.
از اواسط دهه هفتاد تی‌شرت، دیگر لباس راحتی محسوب نمی‌شود و طراحی آن تنوع زیادی پیدا میکند. سیلوئت کلی لباس‌ها برای زنان و مردان با بالاتنه تنگ و پایین‌تنه گشاد رواج می‌یابد.
کفش‌های چانکی و پاشنه یکسره مد می‌شود. پوشیدن انواع کفش حتی صندل‌ها با جوراب هم یکی دیگر از ترندهای دهه 1970 بوده است. همچنین بوت محبوبیت زیادی داشته و برای هر مناسبتی از بوتهای مختلف استفاده می‌کردند. بوتهای براق یا استرچ از ترندهای این دهه هستند. البته در اواخر دهه دیگر بوت به‌عنوان کفش زمستانی استفاده می‌شده است.
در این دهه لباس ورزشی کم‌کم تبدیل به لباس روزمره می‌شود و این جریان تا دهه ۱۹۸۰ ادامه پیدا میکند. از اکسسوری‌های مهم ورزشی می‌توان به هدبند تنیس اشاره کرد. مایو یک تکه زنانه در طراحی‌های زیباتری دوباره مد می‌شود.
پترن‌های آسیایی و شرقی، پترن گل‌گلی، لباس‌های DIY و تزئین‌شده هم در مد دهه 1970 بسیار معمول بوده است.
مد زنان در دهه 70
در دهه هفتاد در جامعه اتفاقی می‌افتد که بر مد زنان اثر مهمی می‌گذارد. میزان طلاق افزایش و میزان ازدواج کاهش پیدا میکند و بر این اساس تعداد زنان مستقل و شاغل افزایش پیدا میکند. زنان مستقل از نظر درآمدی امکان بیشتری برای خرید کردن داشتند و تنوع زیادی به لباس‌هایشان می‌دادند. از طرفی با توجه به اینکه شاغل بودند و می‌خواستند نشان بدهند که با مردان هم‌‌تراز هستند، شروع به پوشیدن لباس‌های مردانه کردند.
مد شدن کت‌وشلوار و پیراهن‌های مردانه نتیجه همین اتفاق اجتماعی بوده است. البته تاثیر جنبش فمینیسم و رسانه‌ها را نباید نادیده گرفت؛ مثلا فیلم آنی هال تصویر جذابی از استایل مردانه برای زنان ارائه داد.
لباس پوشیدن زنان بسیار راحت‌تر از قبل شده بود. همچنین نگاهی مینیمالیستی در مد به وجود آمد که باعث می‌شد زنان بدون دنگ‌وفنگ، با کمترین اکسسوری و راحت‌ترین لباس‌ها در جامعه حضور پیدا کنند.
در میانه دهه هفتاد لایه‌لایه لباس پوشیدن زنان معمول شد. مثلا آقایان از گذشته همواره استایلشان شامل چندین تکه بود اما لباس زنان می‌توانست فقط یک پیراهن به اضافه اکسسوری‌ها باشد. اما در اواسط این دهه زنان هم لباس‌های چند تکه و لایه‌لایه می‌پوشیدند.
از محبوب‌ترین لباس‌های زنانه در این دهه می‌توان به شلوار فاق‌بلند و دم‌پا گشاد، شلوار جین در رنگ‌های مختلف، دامن جیپسی، دامن روی زانو پلیسه، شلوارک جامائیکایی، کت‌وشلوار، کت‌ودامن، شومیزهای یقه پاپیونی، سرهمی، تونیک‌های گل‌دوزی‌شده، پانچو‌های بافتنی، بارانی ورنی، لباس‌های سنتی و قومیتی همچون خفتان یا کفتان، بلوزهای یقه ایستاده، کیمونو، سارافون و بافتنی‌های رنگی اشاره کرد.
اکسسوری
بسیاری از اکسسوری‌های دهه هفتاد الهام‌گرفته از اکسسوری‌های دهه 1920 بوده است. مروارید‌های رشته‌ای، گردنبند‌های مهره‌ای رنگی، زنجیرهای طلا، گوشواره حلقه‌ای، دستمال‌سر، کمربندهای رنگی و انواع عینک آفتابی برخی از اکسسوری‌های معمول این دهه هستند.
آرایش و مدل مو
در دهه 1970 آرایش به‌نوعی مدرن بودن زنان را نشان می‌داد. نوع آرایش و غلظت آن بسته به موقعیت، متفاوت بود؛ آرایش روز ملایم، روشن و طبیعی بود و برای مهمانی و رویدادهای شب آرایش پرزرق‌وبرق استفاده می‌شد. سایه‌های براق، پودر برنزه‌کننده و رژ لب‌های براق صورتی یا مرواریدی از ترندهای آرایشی این دهه بودند و هلویی، عاجی، مرجانی، آبی و صورتی از رنگ‌های آرایشی محبوب محسوب می‌شدند.
مدل موی زنان تنوع زیادی داشت؛ از معروف‌ترین مدل موهای زنانه می‌توان به لایه‌لایه، پر، موی فر و موج‌دار و آفرو اشاره کرد. رنگ موی پلاتینی هم از ترندهای جدید این دهه بوده است.
مد مردانه دهه 1970
مهم‌ترین تغییر در مد مردانه دهه 1970 لباس‌های رنگارنگ و ورود زرق‌وبرق به استایل آقایان بود. با توجه به همین تغییر رویه لباس‌پوشیدن مردان، انقلاب طاووسی به وجود آمد. مردان پیراهن‌های ساتن صورتی، بنفش و آبی با تزئیناتی همچون چین و تور در سرآستین و یقه می‌پوشیدند و به پیشگامان چنین استایلی دندی یا طاووس گفته می‌شد.
علاوه بر رنگ، نقش‌ونگار به‌صورت گسترده به طراحی لباس مردانه اضافه شد. الگوی برش کت‌وشلوار مردانه مدرن و به‌روز شد و لزوم پوشیدن کت‌وشلوار در بسیاری از موقعیت‌ها از بین رفت. کت‌های تویید یا ژاکت‌های بیسبال در بسیاری از موارد جایگزین کت‌وشلوار رسمی شد.
از معروف‌ترین تکه‌های کمد مردان دهه هفتاد می‌توان به کت بلیزر آبنباتی راه‌راه، نیم‌بوت پاشنه کوبایی، تونیک محلی، کت هندی نهرو، یقه اسکی، کت‌وشلوار مائو، کمربند رنگی، تاکسیدو رنگی مخمل، شلوار دم‌پا گشاد و کفش آکسفورد اشاره کرد.
علاوه بر رنگ‌های روشن در دهه 1970 برای طراحی لباس مردانه از رنگ‌هایی همچون قرمز بورگاندی، آبی پرطاووسی، کله‌غازی و سیاه استفاده می‌شد. ایو سن لارن و پیر کاردین دو طراحی بودند که در متحول‌شدن مد مردانه دهه 1970 نقش بسیار پررنگی ایفا نمودند.
مردها برای آرایش مو از روغن یا واکس مو استفاده می‌کردند و موی بلند هم در این دهه ترند شد. همچنین مدل مویی به نام Buzz cut بین آقایان رواج پیدا کرد که استیو مک کویین باعث معروف‌شدن این مدل مو شد.
مد کودکان و نوجوانان
مد کودکان تا حد زیادی تحت‌تاثیر المان‌های اصلی این دهه یعنی رنگ‌های روشن و پاستلی طراحی می‌شد. نوجوانان هم تحت‌تاثیر خرده‌فرهنگ‌هایی همچون هیپی، کابوی، پانک، تدی بویز، هوی متال، بلک پاور و… بوده و از این خرده‌فرهنگ‌ها در لباس پوشیدن تبعیت می‌کردند.
