دهه 1980 یکی از مهمترین دههها در تاریخ مد دنیا محسوب میشود. این دهه با رنگ های روشن و زنده، پترن های متنوع و زرق و برق شناخته می شود. در این مطلب از مدوپیا به بررسی تحولات مد دهه 1980 می پردازیم.
مد دهه 1980 برای زنان به دو نیمه تقسیم می شود و از اواسط دهه استایل زنان دچار تحولات چشمگیری شده است. جنسیت محور بودن لباس ها در مد از بین رفت و با توجه به اتفاقات دهه قبل اوایل دهه هشتاد رویکردی مینیمالیستی در مد به وجود آمد که بیشتر بر کاربردی بودن لباس تاکید داشت. البته تنوع رنگی از همان ابتدا وجود داشت با این تفاوت که رنگ های اوایل دهه نسبتا ملایم تر و خنثی تر بودند.
از ترندهای محبوب نیمه اول دهه هشتاد می توانیم به یقه اسکی، شلوارهای فاق بلند و گشاد، دامن و پیراهن میدی، شلوار چرم، ساعت و اکسسوری های ظریف، کفش های ژله ای، دستبندهای پلاستیکی رنگی، بوت بلند با پاشنه کیتن، کفش اسپرت سفید و نعلین اشاره کنیم.
اواسط دهه هشتاد مد این دهه در رنگی ترین و براق ترین حالت خود بود، رنگ های پاستلی و رنگهای نئونی به طور گسترده وارد مد شدند. دلیل این همه زرق و برق درواقع رونق اقتصادی بود که در اواسط دهه هشتاد در غرب اتفاق افتاد. البته نسل جوان چندان از این اتفاق استقبال نکرد و مصرف کنندگان اصلی این مد نسل های قدیمی تری بودند که ثبات درآمدی داشتند.
یکی دیگر از ترندهای معروف نیمه دوم دهه هشتاد شانه های پهن اپل دار بود. به طور کلی زنان در این دهه به دنبال این بودند که جایگاهی برابر با مردان پیدا کنند و این برابری را در تقلید از سبک لباس پوشیدن مردان شروع کردند. برای مثال همین شانه های پهن از لباس مردانه الهام گرفته شده بود.
در این میان استایل زنان قدرتمندی که منصبی مهم در دنیا داشتند مورد توجه قرار گرفت. مثلا در بریتانیا استایلی با عنوان تاچریسم محبوب شد که تحت تاثیر استایل مارگارت تاچر بود. این استایل خانم تاچر شامل کت و دامنی مونوکروم با شانه های پهن بود که با یک گردنبند مروارید و کلاهی همرنگ لباس همراه می شد. به تعبیر برخی استایل مارگارت تارچر را نماد توانایی، قدرت و اختیار بود.
اواخر دهه هشتاد دامن مینی ترند محبوب مردم و طراحان و عرض و حجم شانه ها کمتر شد. به طور کلی از ترندهای محبوب این دهه می توانیم به جوراب اسلاچ، کفش تخت و اسپرت، شلوار و شلوارک پیش بندی، لباس سرهمی، لباس های جین، خز طبیعی و مصنوعی، شلوارهای راحتی رنگی (هپی پنتز)، جوراب شلواری رنگی، کفش ساتن رنگی، پیراهن عروسکی، بوت دکتر مارتنز، هدبندهای پاپیونی، کمربندهای باریک رنگی و گردنبندها و دستبندهای پلاستیکی و مهره ای رنگی اشاره کنیم.
با توجه به اینکه در این دهه تعداد زنان شاغل تقریبا با مردان برابری می کرد، استایل کاری زنان مورد توجه قرار گرفت. زنان شاغل برای اینکه نشان دهند که در محیط کار با مردها برابر هستند جدی تر لباس می پوشیدند، برای مثال دامن های بلند، کت و شلوار و کفش های رسمی راحت استفاده می کردند. همچنین استایل مردانه برای زنان مورد توجه قرار گرفت.
یکی از تحولات برجسته دهه هشتاد که از دهه قبل آغاز شد و در این دهه اوج گرفت توجه به ورزش به عنوان یک فعالیت ضروری در زندگی فردی و تناسب اندام بود. این اتفاق باعث شد تا لباس های ورزشی در طراحی بسیار متنوع تر از قبل بشوند و مردم برای استایل ورزشی شان مانند سایر موقعیت ها اهمیت قائل شدند. تا حدی که گاهی لباس ورزشی را به جای لباس روزمره می پوشیدند و بسیاری از ترندها همچون پوشیدن گرمکن ورزشی، شلوار استرچ و دامن، هدبندها و مچ بندهای ورزشی و لگ های تکه ای بر روی شلوار رایج شد.
در این دهه برای رنگ لباس آقایان دیگر هیچ کلیشه جنسیتی وجود نداشت و رنگ هایی مانند سفید، نیلی، بورگاندی، نارنجی و … در لباس های مردانه وجود داشت. همچنین از پارچه های بسیار متنوعی مانند پلی استر، مخمل و … در لباس مردانه استفاده می شد. یک اتفاق جالب دیگر این بود که مردها در این دهه همچون بقیه اعضای خانواده خود لباس های ورزشی رنگی می پوشیدند و در مکان های عمومی ورزش می کردند و همین تغییر باعث شد که لباس های ورزشی تبدیل به انتخاب های محبوب آقایان برای لباس روزمره شوند.
از معروف ترین استایل های آقایان در این دهه می توانیم به شلوار جین فاق بلند راسته در ترکیب با پلیور یا پیراهن هاوایی اشاره کنیم. کت و شلوار به عنوان لباس رسمی آقایان در این دهه اسلیم فیت شد، کراوات ها باریک بود و از جنس های مختلفی همچون چرم یا مخمل هم دوخته می شد و پیراهن های رسمی آقایان اغلب از پارچه های براق و در رنگ های متفاوتی همچون فیروزه ای، نقره ای، کله غازی، قرمز، زرد نئونی و بنفش استفاده می شد.
اواسط دهه هشتاد مد مردان از ترندهای مشخصی همچون کت پشمی ورزشی، پیراهن های هاوایی، کت و شلوارهای رنگ روشن، هودی های ورزشی، شلوارک استرچ دوچرخه سواری، شلوار چرم، بوت کابوی، شلوار پیش بندی، کت جین، شلوار خاکی و … پیروی می کرد.
پترن راه راه در کت و شلوار دوباره رایج شد، لزوم استفاده سه تکه کت، جلیقه و شلوار در کنار هم کمرنگ شد، کت های دبل دکمه از ترندهای دهه 40 به مد این دهه برگشت و به طور کلی با توجه به تنوع لباسی آقایان کت و شلوار اهمیت کمتری در لباس مردان پیدا کرد و حتی در موقعیت هایی کت مائو یا کت نهرو جایگزین کت و شلوار می شد. اتفاق دیگر برهم زدن قواعد در مورد لباس رسمی بود مثلا پوشیدن کت و شلوار با تیشرت رواج پیدا کرد یا دیگر ست بودن رنگ کت با شلوار مهم نبود و حتی کت های رسمی مردانه با شلوار جین پوشیده می شد.
در این دهه بسیاری از اکسسوری های بدون جنسیت بودند مثلا اگر در دهه های پیش گوشواره فقط برای خانمها استفاده می شد این دهه برای آقایان هم رایج شد. علاوه براین بسیاری از اکسسوری ها نماد مفاهیمی مانند قدرت و ثروت بودند. زیورآلات ساخته شده از الماس و مروارید، هدبند و مچ بند ورزشی، عینک فریم گربه ای، ساعت های دیجیتالی با بند فلزی یا بند پلاستیکی رنگی، بستن دو ساعت یا دو کمربند باهم و عینک های فریم فلزی و … از ترندهای اکسسوری این دهه بودند.
در آرایش صورت زنان این دهه چشمها غلیظ و تیره و لب ها و گونه ها صورتی، روشن و براق آرایش می شد و مدل موهای محبوب زنان اغلب حجیم و پف دار بود. مدل موی دم اسبی کج و شینیون شلخته هم بین دختران جوان رایج بودند. گاهی هم برای تزئین موها از اکلیل و رنگ های موقت نئونی استفاده می کردند.
در آرایش مو و صورت مردان ریش از مد افتاد اما سبیل همچنان توسط برخی مردان استفاده می شد. از اواسط دهه موی پشت بلند برای آقایان باب شد و همچنین مدل موی بنگز که با چتری کوتاهی شناخته می شد. البته که این مدل موها برای مردان کارمند مناسب نبود و آنها اغلب مدل موهای کوتاه و ساده را انتخاب می کردند.
یکی از تاثیرگذارترین افراد بر مد دهه هشتاد مدونا بود ستارهای که استایلش به اندازه موسیقی اش توانست مد این دهه را تحت تاثیر قرار دهد. مدونا با استایلش که به street urchin معروف شد بر دختران جوان و نوجوان بسیاری اثر گذاشت و استایلش بارها تقلید شد. یکی از ویژگی های متفاوت استایل مدونا استفاده از دستکش توری و تعداد زیادی دستبند چرمی و مهره ای در کنار هم بود.
ستاره دیگری که توانست مد دهه هشتاد را تحت تاثیر استایل خود قرار دهد مایکل جکسون بود. یکی از معروف ترین لباس های او کت چرم قرمز مشکی بود که به تنهایی الهام بخش بسیاری از طراحی ها و استایل ها در دهه 1980 و پس از آن شد. برای مثال در دهه هشتاد کت های چرمی آستین پفی ترند شد که با الهام از این لباس معروف مایکل جکسون طراحی شده بود.
دهه هشتاد هم مانند دهه پیشین خود پذیرای خرده فرهنگ های بسیاری بود و بسیاری از ترندهای این دهه تحت تاثیر همین خرده فرهنگ ها شکل گرفتند. درواقع همان قدر که خرده فرهنگ هیپی در دهه هفتاد نقش پررنگی داشت خرده فرهنگ هایی همچون پانک و هیپ هاپ در دهه هشتاد تاثیرگذار بودند. از دیگر خرده فرهنگ های مهم این دهه می توانیم به پرپی، راک، هوی متال، کله پوستی ها و رمانتیک های جدید اشاره کنیم.
تلویزیون تاثیر بسیار زیادی در مقبول نشان دادن تصویر رنگی و پر زرق و برق دهه هشتاد داشت. دو شوی تلویزیونی به نام های Dallas و Dynasty تاثیر بسیار مهمی در ترند شدن شانه های پهن و جواهرات براق داشتند. همچنین فیلمی به نام Working Girls به خوبی جنبه های مختلف زندگی زنان شاغل دهه هشتاد را نشان میداد و بر استایل بیزینس زنان هم بی تاثیر نبود. علاوه بر این سریال هایی مانند Miami Vice و Magnum, P.I. در تحولات استایل مردانه و پذیرش استایل رنگارنگ و شاد برای مردان موثر بودند.
دهه هشتاد با توجه به تحولات جذابش فرصت بی نظیری برای طراحانی از سبک های مختلف بود. وجود خرده فرهنگ هایی با ذائقه های مختلف و پذیرش جامعه برای طرح های آوانگارد باعث شد تا طراحان جرات بیشتری به خرج دهند مثلا در این دهه طراحی های غیر قرینه بسیار مورد توجه قرار گرفت. از میان طراحان مطرح دهه هشتاد می توانیم به Calvin Klein ، Ralph Lauren، Christian Lacroix، Thierry Mugler و Azzedine Alaia اشاره کنیم.