نگاهی به تحولات مد دهه 1920

دهه 1920 با تحولات بسیار گسترده‌ای در دنیای مد شروع شد. این دهه یکی از تاثیرگذارین دوره‌های تاریخ مد محسوب می‌شود. پیش از این، در مطالبی دیگر به بررسی تحولات مد در دهه‌های 1900 و 1910 پرداختیم. در این مطلب از مدوپیا به سراغ مد دهه 1920 می‌رویم تا ببینیم چه اتفاقاتی مد این دوره را تا این حد متمایز و برجسته کرده است.

در نیمه‌ی اول دهه، تغییرات در زمینه مد آهسته پیش می‌رفت اما از سال 1925 به بعد مردم از سبک‌های جدید استقبال می‌کردند. مهم‌ترین ویژگی مد این دهه راحتی و سادگی لباس‌ها نسبت به دوره‌های پیشین بود. دیگر در لباس خانم‌ها از کرست و کرینولین استفاده نمی‌کردند. لزومی نداشت که همواره در تمام موقعیت‌ها زنان لباس‌های رسمی و دست‌وپاگیر بپوشند. لباس اسپرت و لباس‌کار به کمد لباس مردم اضافه شد. البته با وجود مینیمال‌تر شدن مد دهه 1920 نسبت به دهه‌های قبل، همچنان آداب لباس‌پوشیدن تا حدی تشریفاتی و لوکس بود. برای هر رویداد و زمانی لباس مشخصی استفاده می‌شد، مثلا برای تئاتر و مهمانی یک سبک لباس، برای شکار و تفریح نوع دیگری و انتخاب براساس زمان روز، عصر و شب هنوز رعایت می‌شد.

عوامل تاثیرگذار بر مد دهه 1920

دهه 1920 با تحولاتی در حمل‌ونقل، رسانه و هنر همراه بود. حمل‌ونقل و خطوط هوایی توسعه پیدا کرد. توسعه‌ی حمل‌ونقل باعث می‌شد مد روز و لباس‌ها سریع‌تر به مناطق دیگر دنیا برسد و البته مردم در سفرها با مد دیگر نقاط جهان آشنا می‌شدند. برای اولین بار رادیو به‌صورت عمومی برای همه مردم پخش شد و این باعث می‌شد مردم سلایق متفاوتشان در موسیقی را پیدا کنند و از اخبار با سرعت بیشتری مطلع شوند. ممنوعیت الکل افراد زیادی را به سمت مذهبی‌شدن سوق داد. یکی دیگر از عوامل موثر جنگ بود که باعث شد برخی از لباس‌های نظامی به‌عنوان آیتم‌های مد روز وارد استایل مردم در دهه 1920 شود.

جنبش‌های هنری بسیاری بر مد دهه 1920 تاثیر گذاشتند که مهم‌ترین آنها جنبش هنری آرت‌دکو است. تاثیر آرت‌دکو در طراحی اکسسوری به‌خصوص زیورآلات دیده می‌شد. فرم‌های طبیعی جواهرات آرت‌نوو به فرم‌های هندسی تغییر کرد. جنبش موثر دیگر سوررئالیسم بود که السا شیاپارلی طراح ایتالیایی آثار ارزشمندی در این زمینه دارد.

جایگاه زنان در دهه 1920

در این دهه جایگاه زنان تغییر کرد و زن جدید یا زن مدرن ظهور کرد. بسیاری از زنان که در سال‌های گذشته به‌خاطر جنگ و نبود همسرانشان وارد بازار کار شده بودند، حالا شاغل بودند. زنان شاغل به دنبال لباس‌هایی بودند که جایگاه اجتماعی جدید آنها را به‌خوبی نشان دهد. آزادی‌های بیشتری داشتند و وجهه‌ای متفاوت پیدا کردند. حق رای داشتند و حقوق آنها در جامعه نسبت به قبل بیشتر شد. کلیت لباس زنانه به لباس مردانه نزدیک‌تر‌ و لباس‌ها کاربردی‌تر شد. با پیشرفت تکنولوژی پارچه‌های جدید و منعطف‌تری تولید شود. طراحانی مثل کوکو شنل در آزادی و تحول استایل زنانه نقش مهمی داشتند.

مد اوت‌کوتور 

بعد از جنگ جهانی ظرفیت‌های زیادی در زمینه مد وجود داشت. صنعت کوتور پیشرفت‌های زیادی کرد. مشاغل زیادی به کوتور وابسته بودند و به همین خاطر دولت فرانسه به بانک‌ها سفارش کرد که به فعالان این حوزه وام‌های خوبی بدهند. بنابراین کوتوریست‌ها کارشان را توسعه دادند و کیفیت کارهای اوت‌کوتور افزایش یافت. برای سنجش کیفیت آثار، سندیکای اوت‌کوتور در پاریس تاسیس شد. طراحان فعالی مانند ژان پتو که در این دوران وجود داشتند، فشن‌شو با مانکن زنده برگزار می‌کردند و به کوتور رونق بخشیدند.

مد زنانه دهه 1920

همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین ویژگی لباس‌های زنانه این دهه، آزادی و راحتی بود. پیراهن‌های زنانه اصلا مانند دوره‌های قبل نبود. خط کمر پایین‌تر از حد طبیعی آمد و این باعث می‌شد انحنای کمر مورد توجه نباشد. پیراهن‌ها معمولا بلند تا روی قوزک یا کوتاه تا روی زانو بود. لباس روز اغلب آستین داشت و کوتاه و راسته بود. لباس عصر آزاد و بلندتر بود و کمربند یا ریسه‌ای از گل و تزئینات داشت. لباس شب و مهمانی بدون آستین بود و با دستکش و کلاهی ست می‌شد. این پیراهن‌ها با منجوق، سنگ‌های قیمتی و حاشیه‌های ریش‌ریش تزئین می‌شد و جنس پارچه‌‌ی آن معمولا از ساتن، ابریشم یا مخمل بود. تحول مهم دیگر در لباس‌های زنانه این بود که می‌توانستند در مکان‌های عمومی لباس‌های ورزشی بپوشند.

موی‌های زنان کوتاه بود. اغلب و معروف‌ترین مدل موی این دهه باب‌کات هست که روی آن کلاه تنگی به نام کلاش می‌پوشیدند. دلیل کوتاهی موهای زنانه یکی این بود که بتوانند راحت این کلاه‌های تنگ کلاش را سرشان بگذارند و دیگری اینکه تحت‌تاثیر تغییر نقش و استایل، زنان می‌خواستند استایل پسرانه‌تری داشته باشند. علاوه بر این زنان از لباس‌های زیری استفاده می‌کردند که برجستگی‌های آنها مورد توجه نباشد. به این خاطر که از آن همه انحنا و برجستگی کاذبی که در دوره‌های قبل نشان می‌دادند، خسته شده بودند و می‌خواستند فرم طبیعی‌تر داشته باشند. دلیل دیگر این بود که نمی‌خواستند همه توجه به زنان به واسطه اندامشان باشد و نشان دهند که زنان ویژگی‌های مهم‌تری دارند.

اکسسوری‌های زنان

یکی از مهم‌ترین اکسسوری‌های زنان در این دهه کلاه کلاش بود، کلاهی که تنگ و کاملا قالب سر بود. از طرفی موی کوتاه برای زنان بسیار رایج بود، یکی از دلایل محبوبیت موی کوتاه همین کلاه کلاش بود. زنان برای اینکه بتوانند به راحتی این کلاه‌ها را بر سر بگذارند، موها را کوتاه می‌کردند. اما دلیل دیگر محبوبیت موی کوتاه این بود که زنان می‌خواستند استایل مردانه‌تری پیدا کنند.

دیگر اکسسوری مهم این دوران کفش بود. تا قبل از 1920 به خاطر بلندی پیراهن‌ها کفش دیده نمی‌شد. با کوتاه‌شدن قد لباس‌ها طراحی کفش مهم شد، صنعت کفش‌سازی توسعه پیدا کرد و مدل‌ها متنوع شد. زنان با توجه به هر نوع لباس و رویدادی کفش مخصوص داشتند. شال‌گردن خز، سربند، گردنبند ریسه مرواریدی و دستکش‌های بلند هم از اکسسوری‌های رایج در دهه 1920 بودند.

آرایش زنان

زن‌ها در این دهه به زیبایی اهمیت زیادی می‌دادند. برای مهمانی‌های شب آرایش اسموکی می‌کردند و مژه‌های مصنوعی بلند می‌گذاشتند. استفاده از خط چشم، کرم پودر و رژگونه رایج بود. تنوع رنگ رژ لب‌ها زیاد بود و در این دهه رژ لب گردان برای اولین بار وارد صنعت لوازم آرایشی شد. سینما در گرایش زنان به آرایش صورت و تنوع آن نقش مهمی داشت.

دختران فلاپر

دهه 20 را عصر جاز هم می‌نامند. اولین بار این اصطلاح را اسکات فیتز جرالد برای این دهه استفاده کرد. زیرا موسیقی جاز که تاثیرات بسیار زیادی در مدرن‌شدن نسل این دهه داشت، یکی از تاثیراتش شکل‌گیری رقص‌های جدید بود. اصطلاح فلاپر هم تحت‌تاثیر عصر جاز و موسیقی رواج پیدا کرد. فلاپرها نسلی از دختران جوان بودند که دامن‌های کوتاه می‌پوشیدند، مو‌هایشان را کوتاه می‌کردند و کلاه کلاش بر سر می‌گذاشتند. به موسیقی جاز علاقه داشتند و رقص‌پایی سریع با این موسیقی انجام می‌دادند که بسیار معروف بود. آنها زنان مدرنی بودند که انگار بیش از یک دهه از زنان دهه پیش از خود جلوتر هستند.

مد مردانه

در نیمه‌ی اول دهه شلوار مردانه کوتاه‌ با دم‌پای پاکتی و کت‌ها کلاسیک‌تر بود. در نیمه‌ی دوم دهه کت‌وشلوار‌ها کمی گشادتر شد و جلیقه‌های دو سری دکمه مد شد. مردها برای فعالیت‌های ورزشی و تفریحی لباسی جداگانه داشتند؛ جلیقه و شلواری کوتاه که با جوراب بلندی پوشیده می‌شد. مردان مانند زنان لباس روز و شب داشتند. کت و شلوار عصر و شب مشکی یا آبی مهتابی بود که گاهی با تکه‌های ساتن تزئین می‌شد. با لباس شب پاپیون، دستمال‌گردن، گل‌یقه و دستکش سفید و کلاه ابریشمی مشکی استفاده می‌کردند. لباس روز ساده‌تر بود، از پارچه‌های راحت‌تر و در رنگ‌های روشن‌تر دوخته می‌شد.

اوایل دهه پیراهن‌های مردانه به جای یقه، بند باریکی داشت که جدا از پیراهن بود، دور گردن بسته و با دکمه به پیراهن وصل می‌شد. این یقه‌ها به گردن فشار می‌آورد اما از اواسط دهه پیراهن‌هایی با یقه سرخود به‌طور گسترده محبوب شد. کلاه مردان نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی آنها بود. مردان طبقات اجتماعی بالا از کلاه هامبورگ استفاده می‌‌کردند، مردان طبقه متوسط کلاه بولر و فدورا و مردان طبقه کارگر کلاه‌های تختی مثل نیوزبوی بر سر می‌گذاشتند.

مد کودکان در دهه 1920

مد بچه‌ها راحت‌تر، شیک‌تر و منعطف‌تر شد. قبلا لباس دختربچه‌ها مثل لباس زنان، لایه‌های زیادی داشت، سنگین بود و مانع فعالیت و بازی آنها می‌شد. اما در دهه 1920 دختران پیراهن‌های راسته، ساده و کوتاه می‌پوشیدند. پسربچه‌ها هم که قبلا کت‌وشلوار می‌پوشیدند، در این دهه شلوارک و پیراهن آستین کوتاه می‌پوشیدند. به‌طور کلی در این دهه، لباس بچه‌ها از پارچه‌های لطیف‌تر و راحت‌تری تهیه می‌شد و کفش کودکان پارچه‌ای و سبک بود.